မြန်မာနိုင်ငံကိုလာရောက်လည်ပတ်သူတိုင်း ရွှေတိဂုံစေတီတော်သို့ အလည်တစ်ခေါက် မရောက် ခဲ့ပါလျှင် လည်ပတ်ရကျိုးမနပ်ဟု ပြောနိုင်ပေသည်။ ရွှေတိဂုံစေတီကို လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော်ခန့်က မြတ်စွာဘုရား၏ ဆံတော်နှင့် အခြားဓါတ်တော်များကိုဌာပနာ၍ တည်ထားကိုးကွယ်တော်မူခြင်းခဲ့ဖြစ်သည်။ ကန်တော်ကြီးပန်းခြံ၏ အနောက်ဘက် အကျယ် ၁၁၄ ဧက ရှိသော သိင်္ဂုတရကုန်းတော်ပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာလူမျိုးတို့၏ အထွတ်အမြတ်ထားရာ ကိုးကွယ်ရာ စေတီတစ်ဆူဖြစ်သည်။ စေတီတော်မှာ အစပိုင်းတွင် ၈.၂ မီတာအမြင့်သာရှိခဲ့ပြီး ယနေ့အချိန်အခါတွင် ၁၁၀ မီတာအမြင့်ထိ တည်ထားကိုးကွယ် တော်မူခဲ့သည်။ စေတီတော်ကိုရွှေပြားများဖြင့် ရွှေချထားပြီးအပေါ်ဆုံးပိုင်း စိန်ဖူးတော်တွင် စိန်အလုံးပေါင်း ၄၅၃၁ လုံးဖြင့် မြုှပ်သွင်းစီခြယ်ကာပူဇော်ထားသည်။ အကြီးဆုံးစိန်မှာ ၇၂ ကာရတ် အလေးချိန်ရှိသည်။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အထွတ်အမြတ်ထားရာ နေရာတစ်ခုဟုဆိုလျှင်လည်း မမှားပေ။ မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များဖြစ်သော ပန်းချီ၊ ပန်းပု နှင့် ဗိသုကာပညာများ သိုမှီးထားရာ နေရာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ အရောင်အသွေးစုံလင်လှသည့် စေတီပုထိုးများ၊ဘုရားရုပ်ပွားတော်များကို ဖူးတွေ့နိုင်ပြီး လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း၂၅၀၀ခန့်က လက်ရာမြောက်လှသည့် အနုပညာ လက်ရာများကိုလည်းပြန်လည်ဖော်ပြသည့် နေရာ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘုရားဖူးဧည့်သည်များအဖို့ ဤမျှခန့်ညားထည်ဝါလှသည့် ဗိသုကာပညာ အနုပညာများကိုနားလည်ရန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အထွတ်အမြတ်ဖြစ်သောစေတီတော်၏ အံ့ချီးဖွယ်အကြောင်းအရာများမှသည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ဘ၀နှင့် နေထိုင်မှု ပုံစံများကို ဒေသခံ များထံမှ သိရှိရမည်ဖြစ်သည်။

ရွှေတိဂုံစေတီသည် ဘာသာရေးဆိုင်ရာနှင့် လူမှုအသင်းအဖွဲ့လိုက်လှုပ်ရှားမှုများအတွက် အချက်အချာနေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး အမြဲလိုလို ပန်း၊ရေချမ်း၊ဆီမီးကပ်လှူပူဇော်၍ ရေသပ္ပာယ်ရင်း ဘုရား၀တ်ပြုသူ၊တရားထိုင်သူ သံဃာတော်များ၊ ဘုရားဖူးများဖြင့် စည်ကားလျက်ရှိပါသည်။ စေတီတော်ကို ဘုရားဂေါပက အဖွဲ့၀င်များကထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားသည်။

• ပုထိုး​တော်​၏ အရပ်​​လေးမျက်​နှာတွင်​ အရံ​စေတီ​လေးဆူ
• ​အောက်​​ခြေပတ်​လည်​တွင်​ အရံ​စေတီ ၆၄ဆူ
• ပန္နက်​​တော်​ (​ပေ ၂၀ နှင့်၁၁ လက်​မ)
• ပစ္စယာ (၆၄ ​ပေ နှင့် ၄ လက်​မ)
• ရှစ်​​မြှောင်း (၈၈​ ပေ နှင့် ၂ လက်​မ)

ရွှေတိဂုံ ​စေတီ​တော်​၏အထက်​ပိုင်းကို ၄ ပိုင်းခွဲ ခြားထားသည်​။

​၁။ အောက်​​ခြေပိုင်း​​ဖောင်းရစ်​ ၇ခု (စက်​ဝိုင်းပုံသဏ္ဌာန် အပြင်​သို့ထွက်​​နေသည်​့ အရွယ်​အစားမတူညီသည့် ​ဖောင်းရစ်​ ၇ ခု)
၂။ ဒုတိယအပိုင်းတွင်​ နှစ်​ထပ်​ကြာပလ္လင်​ (သို့) ကြာလှန်​ နှင့် ကြာ​မှောက်​
၃။ တတိယအပိုင်းတွင်​ ရှည်​​မျော​မျော မျက်ရည်စက်ပုံသဏ္ဌာန် ရှိသည့် ငှက်​​ပျောဖူး
​၄။ နောက်​ဆုံးအပိုင်းမှာ ​စေတီ​တော်​၏ ထိပ်​ဆုံးအပိုင်းဖြစ်​သည့် ထီး​တော်​ ဖြစ်​သည်​။

ရွှေတိဂုံ​စေတီ၏​အောက်​​ခြေပိုင်း
​အောက်​​ခြေပိုင်းကို ပစ္စယာ ၃ဆင့် ဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားပြီး ၎င်း ပစ္စယာ ၃ဆင့်မှာ အထက်​သို့
တဖြည်းဖြည်း​ပြေ၍ တက်​သွားသည်​။

၁။ ​လေး​ထောင့်ပုံ ဖိနပ်တော်​ (အမြင့် ၆.၄ မီတာ)
၂။ ရှစ်​​ထောင့်ပုံသဏ္ဌာန်ပစ္စယာ၏ အရပ်​​လေးမျက်​နှာရှိ ​ထောင့်​လေး​ထောင့်မှာ တစ်​​ဖြောင့်တည်းဖြစ်​​နေပြီး အခြား ​ထောင့်လေးထောင့်မှာ လွှသွားပုံစံဖြစ်​သည်​။ ၎င်းအ​ပေါ်တွင်​
၃။ ရှစ်​​မြှောင်း (ခေါ်) ရှစ်​​ထောင့်ပလ္လင်